Nors Mitolojisi Hakkında Kitap Önerileri ve Tartışma Konusu

Guest-82BEAE867 · 2017-10-29T14:30:01.0000000+03:00

Giriş Merhabalar, uzun zamandır bu alanla ilgilenen birisiyim ve ülkemizde de ne kadar çok kişinin Vikings isimli ünlü diziyi takip ettiğini görünce bu alana dair hatrı sayılır bir ilginin olduğunu fark ettim. Sizlere Viking ve Nors kültürünü, mitolojisini ve edebiyatını tam anlamıyla öğrenmeniz için elzem olan kitapları tavsiye etmek istedim. Kitap tavsiyelerine gelirsek, öncelikle bizim milletimize coğrafi ve kültürel açıdan epey uzak topluluğa ait bir mitoloji söz konusu olduğundan dolayı şimdi tavsiye edeceğim eserlerin büyük kısmı İngilizce olacak. Bu kitapların %80'i Old Norse dilinde yazılmış olup küçük bir çoğunluğu Old High German ve Latince olarak yazılmıştır. Old Norse, yapısı itibariyle İzlandaca'ya çok yakın bir dildir ve isim çekimleme konusunda Almanca'yı bile solda sıfır bırakacak kapasitede bir dildir. 'Kenning' denilen kelime grupları Skaldik Edebiyatın mihenk taşlarıdır. Skaldik Edebiyat, Viking çağında kullanılan edebiyat biçimidir. Viking çağının bitip Hristiyanlığın Danimarka yoluyla ilk olarak ana kara İskandinavya'ya, daha sonrasında Orkney Adaları, Faroe Adaları, İzlanda ve nihayet Grönland'a ulaşmasıyla son bulmuştur ve yerini Klasik Latin Edebiyatı almıştır. Eserler artık Avrupa'da olduğu gibi Latincede verilmeye başlanmıştır. Eddalar nedir? Konu boyunca sürekli bahsedilen bu meşhur Eddalar iki tanedir: Poetic Edda (Nazım Edda) ve Prose Edda (Nesir Edda). Poetic Edda, Nors Mitolojisi hakkında günümüzde bilinenlerin %90'ına kaynaklık eden son derece önemli bir şiir derlemesidir. İzlanda'daki Codex Regius'ta uzun yıllar muhafaza edilmiştir. Peki Edda ne demektir? Bu konuda kesin bir bilgi mevcut değil. Prose Edda ise Snorri Sturluson tarafından yazılmış bir kitap olup Poetic Edda'yı tamamlar niteliktedir. Bu kitapta kenningler açıklanır, ne olduklarından bahsedilir; skaldik şiirin ne olduğu gösterilir. Snorri Sturluson kimdir? Snorri Sturluson, 12.yüzyılın son periyodunda doğmuş İzlandalı bir tarihçi ve politikacıdır. Demin bahsettiğim Eddaların günümüzde var olmasının sebebi bizzat kendisidir. Kendisi komple Hristiyanlaşmış İzlanda'nın Hristiyan bir vatandaşı olmasına rağmen, gittikçe unutulmaya başlayan atalarının kadim edebiyat adabını (Skaldik şiir) kalıcı kılmak maksadıyla Prose Edda isimli eseri yazmış ve aynı zamanda Poetic Edda'daki anonim şiirleri derlemiştir. Snorri tüm bunları yapıp neden kilise tarafından cezalandırılmamış? Kendisinin yazdığı Prose Edda kitabında hiçbir şekilde nasıl adak adandığına veyahut ibadetlerin nasıl yapıldığına dair bilgi mevcut değildir. Aynı zamanda, Prose Edda'nın giriş kısmı Gylfaginning'de Odin'in ve diğer tanrıların (Aesir) Anadolu taraflarından gelmiş Asyalı bir kafile olduklarını, aslen insan olduklarını fakat fiziksel farklılıkları neticesiyle bölge halkının onlara tapınmaya başladıklarını yazmış. Bu açıklama ile muhtemelen kendisini kilisenin kıskacından kurtarmayı amaçlamış. Kenning nedir? Nors edebiyatında, ve yer yer Eski İngilizce ile İzlandacada kullanılan, iki ismin ard arda kullanımı ile tek bir sözcüğe karşılık gelen bir dolaylamadır. Birkaç örnek ile daha net anlaşılabilir: Yara çapası : Kılıç --- Burada yara çapası bir kenning olup kılıç kelimesine denk gelmektedir. Frothi'nin unu: Altın --- Mesela buradaki kenning öncekine göre daha az bariz. Bunu anlamak için Nors Mitolojisine hakim olmak gerekiyor. Bazı kenningler ise, eğer Snorri Prose Edda kitabında bir açıklama getirmeseydi hiçbir zaman çözümlenemeyeceklerdi. Yani kabaca üç tip Kenning var. Okunması gereken kitaplar: 1- Younger Edda / Prose Edda (Mutlaka Anthony Faulkes'in çevirisini edinmelisiniz. Amazon'da satılıyor. Eksiksiz bir çeviri ve modern bir çeviri. Dili eski değil.) 2- Elder Edda / Poetic Edda (Jackson Crawford'ın çevirisi şu an piyasadaki deneyimlediğim en iyi çevirisi.) 3- The Saga of the Volsungs (Yine Jackson Crawford'ın çevirisi alınmalıdır. İçerisine kendisi meşhur Ragnar Lothbrok sagasını da dahil etmiş. Gayet güzel bir çeviri.) 4- Njal's Saga (Robert Cook çevirisi gayet güzel) 5- Orkneyinga Saga 6- Beowulf 7- Gesta Danorum (2 Cilt - 18 kitap)) - Bu eser Latince yazılmış olup Danimarka tarihini anlatıyor. İçinde pek tabii bolca mitolojik öğeler var. Mutlaka Peter Fisher çevirisini edinin. Fakat bu kitapla ilgili şöyle bir sorun var, çevirinin 2.cildi aşırı pahalı. İlk cildi makul denebilecek bir fiyata amazondan elde edilebiliyor ancak 2.Cildi için 200 dolar civarı ödemek gerek. Bu Gesta Danorum, veya Gesta Danorum'un belirli bir kısmı, aynı zamanda Shakespeare'in Hamlet'ine kaynaklık eden eserdir. -Türkçe kaynaklar- Öncelikle E-Nazmi'ye konuya katkılarından dolayı teşekkür etmek istiyorum. Ben işin kolayına kaçıp Türkçe kaynak yok, İngilizce öğrenmelisiniz demiştim başta; kendisi aradı ve epey bir Türkçe kaynak buldu sağolsun: Viking Mitolojisi -Yeditepe Yayınevi : Bu çeviriyi forumdan bir arkadaşımız alıp okuma fırsatı buldu. Kendisi çeviriden memnun kaldı, ancak Hattatal kısmının eksik olduğunu öğrendik. Yukarıda bahsettiğim Nors Mitolojisinin temelini oluşturan Edda'lardan Prose Edda'nın Türkçe çevirisidir. Viking Dünyası : Yorumlar olumlu. Bu da okunabilecek kaynaklar arasında. İskandinav Mitolojisi : Genel kitleye hitap edip akademik bir çalışma olmayan yepyeni bir kitap. Viking Masalları Çeviri köşesi Poetic Edda'nın, kendi çapımda amatör bir çevirisini burada, zamanla çevirdikçe paylaşacağım. Çünkü, Poetic Edda'nın Türkçede herhangi bir çevirisi yok. Hiç yoktan iyidir diye düşündüm ve Jackson Crawford'ın İngilizce Poetic Edda çevirisinden Türkçeye son derece amatör bir çevirisini yapıyorum. Şiirlere dair mitolojik öğeleri, kendimce bazı yorumlamaları da sonunda paylaşacağım. Herhangi bir sıraya göre çeviriyi yapmıyorum. Grottasongr (Grotti'nin şarkısı) Skjöldr, Odin'in oğluydu. Bugünün Danimarka'sına tekabül eden, fakat o zamanlar Gotland denen topraklarda taht sahibiydi. Skjöldr, Frithleif adında, ondan sonra bu toprakları yöneten bir oğula sahip idi. Frithleif'in oğlu ise Frothi idi. İsa'nın doğup Augustus Caesar'ın tüm dünyayı huzurlu kıldığı dönemlerde tahtı babasından devralmıştı. Frothi'nin İskandinavya'daki en kudretli kral olması hasebiyle; Norsça'nın konuşulduğu her yerde barış ona atfedilmiş, İskandinavyalılar buna "Frothi'nin Barışı" demişlerdi. Babasının ya da erkek kardeşinin katiliyle karşılaşmış bile olsa, hiç kimse bir başkasına zarar vermez idi. Soygun ya da hırsızlık da olmaz idi; öyle ki, herhangi biri altın yüzüğünü Jalangerheith'te uzun bir süre açıkta bırakabilirdi. Kral Frothi, İsveç'e "Sihirbaz" isimli bir kralı ziyarete gitmiş, ziyareti sırasında Fenja ve Menja isimli güçlü kuvvetli iki esir dev kadın almıştı. Bu zamanlarda Danimarka'da meşhur bir değirmen vardı, öyle büyüktü ki kimse bir şeyleri öğütecek kadar kuvvetli değildi. Değirmenin olağanüstü bir özelliği vardı: Öğütülmesi istenen her şeyi öğütebiliyordu. Değirmenin adı Grotti idi. Kral Frothi'ye bu değirmeni veren kişinin adı "Asık Çene" idi. Frothi, satın aldığı iki dev kadını değirmende çalıştırdı ve onlara huzur, altın ve eğlence öğütmeleri talimatını verdi. Fakat dinlenip uyumaları için onlara bir guguk kuşunun sessiz kalabileceği ya da birinin şarkı söyleyebileceği kadar kısa bir zaman aralığı sundu. Sonraları, rivayete göre Fenja ve Menja "Grotti'nin şarkısı" adında bir şarkı söylediler. Şarkıyı bitirmeden önce ise değirmenden Frothi'ye karşı bir ordu öğüttüler. Ve tam o gece, Mysing adlı deniz kralı gelip Frothi'yi öldürdü, epeyce de ganimet aldı. Böylelikle sona erdi Frothi'nin barışı. Mysing, değirmentaşı Grotti'yi ve dev kadınları kendisiyle birlikte gemiye getirdi ve onlara tuz öğütmelerini söyledi. Gemi batmadan yalnız kısa bir süre boyunca öğütmeye devam edebildiler. Şimdi ise, denizin bir çemberin etrafında değirmentaşı gibi döndüğü bir girdap var. İşte, deniz böyle tuzlu oldu. (Nazım bölümünün çevirisi buraya eklenecek)

Selamlar ey bilgili insanlar :) Sırf bu konuda son zamanlarda Vikings'ten aldığım ilhamla (özellikle Ragnar Lodbrok karakterini canlandıran aktörün [Travis Fimmel] tasviri sayesinde) araştırmaya başladığım Old Norse dili ve mitolojisi hakkında buraya rastgeldim. İyi ki de gelmişim çok güzel aydınlandım ve iyiden iyiceye merak saldım. Hatta belki katkıda bulunurum diye, en azından fikir yürüterek olasılık sunabilirim diye hesap açtım.

Poetic Edda'nın Henry Adams Bellows, Prose Edda'nın da Rasmus B. Anderson(?) tarafından bir çevirisini buldum pdf formatında ne dersiniz eşikten ilk adım için iyi midir?

Şuanki hedefim Runik alfabeyi öğrenmeye doğru bir yolculuk ve bağlı olarak Viking dini hakkında daha detaylı (mümkünse tabii) bilgi edinmek. Hatta mümkün olur da piyango felan çıkarsa İskandinavya'da kökünün kökünü gerek arkeolojik gerek soy ağacı takibi daha da derin dalmak.

Şimdi benim merak ettiğim (konunun tamamını okuyalı oluyor bir yerde geçtiyse unuttuysam affola) Öktürk ve Norse hatta İslam dini/mitolojisindeki benzerliklerden bahsedilmişti. Babam da sever böyle şeylerden muhabbet etmeyi ve kısmen bilgilidir, Çin ve Çin tarihindeki Türk'ler gibi konuları okumuştur kendi çapında dahi olsa. Enteresan bir detay söylemişti. Norse mitolojisindeki muhtemelen burada konuşan herkesin bildiği Jörmungandr ile Öktürk'lerdeki "Dünya'yı dolaşan ejder" arasında şöyle bir bağ kurdu (malum aşırı benzerler): "Eğer hakikaten öyle ise Viking'leri araştırmaya Çin tarihinde Türk'lerden başlamanı tavsiye ederim. Çünkü ejderha Çinlilere has bir şey" demişti. Bunun hakkında düşünceleriniz nedir? Ben olumlu buldum eğer sizlerde düşüncelerinizi ve/veya bildiklerinizi yazabilirseniz çok sevinirim. Kitaplar okyanusuna atlamadan en azından doğru yerine atlayıp boğulmayı tercih ederim :)

Aranıza ufaktan katılmaktan büyük bir şeref ve mutluluk duyuyorum bu kadar meraklı, bilgili insanların olduğunu bilseydim yıllar evvel başlardım bu yolculuğa.

quote:

Orijinalden alıntı: immabirdmf

Selamlar ey bilgili insanlar :) Sırf bu konuda son zamanlarda Vikings'ten aldığım ilhamla (özellikle Ragnar Lodbrok karakterini canlandıran aktörün [Travis Fimmel] tasviri sayesinde) araştırmaya başladığım Old Norse dili ve mitolojisi hakkında buraya rastgeldim. İyi ki de gelmişim çok güzel aydınlandım ve iyiden iyiceye merak saldım. Hatta belki katkıda bulunurum diye, en azından fikir yürüterek olasılık sunabilirim diye hesap açtım.

Poetic Edda'nın Henry Adams Bellows, Prose Edda'nın da Rasmus B. Anderson(?) tarafından bir çevirisini buldum pdf formatında ne dersiniz eşikten ilk adım için iyi midir?

Şuanki hedefim Runik alfabeyi öğrenmeye doğru bir yolculuk ve bağlı olarak Viking dini hakkında daha detaylı (mümkünse tabii) bilgi edinmek. Hatta mümkün olur da piyango felan çıkarsa İskandinavya'da kökünün kökünü gerek arkeolojik gerek soy ağacı takibi daha da derin dalmak.

Şimdi benim merak ettiğim (konunun tamamını okuyalı oluyor bir yerde geçtiyse unuttuysam affola) Öktürk ve Norse hatta İslam dini/mitolojisindeki benzerliklerden bahsedilmişti. Babam da sever böyle şeylerden muhabbet etmeyi ve kısmen bilgilidir, Çin ve Çin tarihindeki Türk'ler gibi konuları okumuştur kendi çapında dahi olsa. Enteresan bir detay söylemişti. Norse mitolojisindeki muhtemelen burada konuşan herkesin bildiği Jörmungandr ile Öktürk'lerdeki "Dünya'yı dolaşan ejder" arasında şöyle bir bağ kurdu (malum aşırı benzerler): "Eğer hakikaten öyle ise Viking'leri araştırmaya Çin tarihinde Türk'lerden başlamanı tavsiye ederim. Çünkü ejderha Çinlilere has bir şey" demişti. Bunun hakkında düşünceleriniz nedir? Ben olumlu buldum eğer sizlerde düşüncelerinizi ve/veya bildiklerinizi yazabilirseniz çok sevinirim. Kitaplar okyanusuna atlamadan en azından doğru yerine atlayıp boğulmayı tercih ederim :)

Aranıza ufaktan katılmaktan büyük bir şeref ve mutluluk duyuyorum bu kadar meraklı, bilgili insanların olduğunu bilseydim yıllar evvel başlardım bu yolculuğa.

Ejder çok genel bir yaratık. Sadece Çin'e özgü olduğu söylenemez. Burada daha önce de konuştuğumuz bütün dünyada benzer motiflerin olması gibi benzer hayali varlıklar da var.