Esnafın vergi vermemesi ve bunun normal karşılanması (6. sayfa)

Amerika modern ve ciddi bir devlet bizimkine hiç girmeyeyim.

Şahin Ferrari arası fark diyelim yeter.

Aldığı mala bakar. Diyelim aylık 10.000 liralık mal almış. Kredi kartı ödemesi ne tutmuş? 7.000 lira. 5.000 liralık fatura keser oraya buraya. Bu şekilde düşük kar gösterir. Tabi kirası çalışanı, elektrik vs.. ile hesaplar, 20.000 lira keser. Masraflara 8.000 yazar, Eline net 2000 kalmış olur. Onun vergisini verir. Basitçe bu şekilde.

Medeni ve hukuk işleyen bir ülkede böyle olması gerekir ama burası ne medeni ne de hukuk işleyen bir ülke. Bu ülkede vergi kaçırmak helaldir, haram değil. Kaçırabiliyorsan kaçıracaksın. Araba alırken toptan ödüyorsun zaten.

Esnaf kanadından cevap vereyim, kendim değil ama akrabalarım esnaf. Doğru vergi kısmı çok ciddi sıkıntı ama esnaflar da kendi içlerinde 3 gruba ayrılır.

Dükkanı kendinin olanlar, kiracı olanlar, emek yoğun veya hazır ürün satanlar. Aşağıda örneklendireceğim üzere vergilerin tam verildiği ve standartlara uygun şekilde işyerinin işletildiğini varsayıyorum. Genelde dükkanlar küçük ölçekli ( 50 mt kare ve altı), ortalama nüfusun olduğu ortalama işin döndüğü caddelerde. Ortalama memur maaşını 5 bin TL aldım.

Dükkan kendinin ve emek yoğun bir iş yapıyor ise ( demircilik,oto tamirciliği vs ) iyi bir kazanç elde edersin. Ortalama bir memurun 2-3 katı minimum net gelirin olur. Dükkan kira ise hemen hemen yarı yarıya düşer.

Eğer dükkan kendinin ama hazır ürün satıyor ise yerine, sattığın ürüne göre değişir ama genelini söyleyeyim eğer vergini tam vereyim dersen maaşlı bir memurun 1,5 katı kadar maaş kazanmış kadar olursun.

Fakat hem dükkan kira hem hazır ürünler satıyor ise kafa kafaya yani asgari ücretlinin bir üstü kazanç ile anca çıkarsın en fazla göreceğin rakam memur maaşı olur ama o bile zor.

Görünmez dediğimiz çok gider kalemi var esnaflıkta özellikle kira bunların en başlıcası. Zaten kira olayı başlı başına ele alınması gereken sorunlu bir alan. Bunları niye yazıyorum esnaflık iyidir,yeri gelir ciddi kazandırır ama bir heves bu tür arkadaşın yazdığı yazılar gibi muhabbetleri dinleyip giren sonra tüm parasını batıran çok kişi gördüm şu ana kadar. İyi gözlem ve görünmeyen giderleri hesaplamadan esnaf olursanız batarsınız.

Amerika'da işin kolayı var.  Deleware'de şirket kuruyorsun, kurumlar vergisi %2 artı yüksekçe bir damga vergisi. California'da kuruyorsun, vergi %20 küsür. Newyork'da ev kiraya veriyorsun, kira geliri vergisi %14 ile 30 arasında değişiyor. California'da %20 ila 40 arasında değişiyor.  

Maaşlı çalışandan ökküz gibi vergi alan eyalet var. Az vergi alan var. Şirketten az vergi alan var. Çok vergi alan var.   Serbest bölgeler var. Özel statülü sanayi bölgeleri var. Var da var...

Kurallara uyarak çok da güzel az vergi verebiliyorsun. Ama kurallara uymazsan IRS patlatıyor. Amerika'nın ciddi devletliğini üteyim özetle.  İşi bilen etrafından dönüyor. Bilmeyen yaya kalıyor. Vur garibanın ensesine, al lokmasını bir sistem.  Ha şu var, bizde sistem yok. Adamda boktan da olsa bir sistem var. Bu doğru yani.  ABD'de hiç olmazsa nereden buldun yasası falan var. Türkiye'de saldım çayıra, mevlam kayıra... Vur garibin kesesine, kaçılamayacak yerden topla vergiyi. Konsept bu yani. Yakaladığını öp konsepti.

Vergiden kaçınmak ile vergi kaçırmak arasında bir fark var. Aklı olan vergiden kaçınır. Diğeri ise ayrı mevzu.  En basitinden şöyle anlatayım:

Ben vergiden kaçınıyorum güzel kardeşim. Nasıl?

Devlet baba arabaya koymuş %390938 vergi. Almıyorum. Devlet de avucunu yalıyor. Fabrikam açıkken hurdası çıkmış arabayı kullanmaya devam ediyorlardı fabrikada. Yenisini almıyordum.  Fabrikayı kapattım. O araba eve geldi. Yaptırdım. Ben binmeye devam ediyorum.  

Devlet baba koymuş telefona %930349 vergi. Almıyorum. Alan şavalak çok neticede. Ucuz ve Türkiye'de pek tutulmayan nispeten iyi telefonu tespit ediyorum. Onu ikinci el alıyorum. 6-7 yıl kullanıyorum. Asus almıştım mesela. Taş gibi telefon. İkinci elde de para etmiyor. Mis.  

Rakı içeceğim mesela, %270 mi ne vergi var. Kendin içmek için üretmek yasak mı gardaş? Değil. O zaman?  

------------------------

Şirket muhasebesinde de verginden kaçınma yolları var. Amortisman yöntemini vergiyi düşürecek şekilde seçme (birkaç yöntem var devlet babanın kabul ettiği, siz size uygun olanını seçiyorsunuz), mal ve hizmeti birlikte verdiğin işlerde hizmet %8 KDV'li ise hizmetin faturasını yüksek, malın faturasını düşük kesme (sana ne kardeşim, ben mal satışından para kazanmıyorum, hizmetten kazanıyorum. Hizmeti satabilmek için mal satıyorum).

Veya vergisi düşük alanlarda yatırım yapma... Mesela, Türkiye'de emlak alış satışında, 5 yıldır sahibi olduğun gayrimenkulü satarken gelir vergisi muafiyeti var. Al bir arsa. Yat üstüne 20 yıl. İmar geçsin. Ver müteahhite. Al 20 daireni. Kütür kütür sat. Ödeyeceğin gelir vergisi %0. Bir dönem devlet baba bunu ticari faaliyet saydı; ama yasa öyle demiyor. Millete vergi çıkardı, faizi ile geri istedi. Millet de dava açtı kazandı. Emsal karar da var yani.  

Yatırımda önceliklendirilmiş bölge muhabbetleri var. Üstelik bu gelişmiş/gelişmemiş bölge ayırt etmiyor. Mesela, denizcilik malzemeleri üretimi konusunda Ankara teşvikli bölge.  Çok saçma gelebilir. Ama aslında değil. Ankara Türkiye'nin en çok bröveli dalgıcının olduğu şehir. Oransal değil, nüfusen. Yani, 6 milyonluk Ankara'da 17 milyonluk İstanbul'dan daha çok dalgıç var. Amatör tekne kaptanı da aynı şekilde.  Aslen bir merak ve potansiyel var. Neden yatırıma dönüşmesin? Bu alanda Ankara'da üretim yok denecek kadar az. Ama yaparsan, vergin düşük olur. Özellikle SGK. Ankara'da tekne ürettik de bir dönem. Biliyoruz.  

-----------------------

Bu gibi yaklaşımlar vergiden kaçınmadır. Bence aklı olanın yapması lazım. Vergi kaçırma ise başka mevzu. Ben şahsen, vergi çıkaracak bir gelir yaratsam, o gelirle satılsa para kazanılacak bir şey bulur, onu almaya odaklanırım. Aldığım malı da faturalar arasına sokar vergiyi geleceğin sorunu haline getiririm. Onu sattığımda sorun büyüyecek tabii... Ama o arada başka bir şey bulabilirim falan. Atlata atlata ötelerim. Bir noktada sağlam kar ettiğim, şirketin, işin olgunluğa ulaştığı bir yere gelir isem zaten vergi ödemek koymaz. O zaman öderim.

Eh bir de şu var, gelecek ay zarar edeceğini biliyorsun bir sebepten. Bu ay da kardasın. açarsın müşteriye bir telefon, "faturayı önümüzdeki ay keseceğim" dersin. İki ayı birden KDV'siz karsız zararsız kapar geçer gidersin. Bunda da bir sakınca yok yani. Faturayı ne zaman kesmen gerektiği yasada belli. O süre zarfında kesiyorsan ve bir sonraki aya sallıyorsan yasal tamamen.  Ben fabrikada üretilmiş ve müşteriye hazır olan malı beklettiğim, müşteriye "aksaklık çıktı, yarınki ürünler yetişmiyor. fazla mesai yapıyoruz planın gerisine düşmeyeceğiz, 5 gün sonra bir kamyon daha yollayacaktık, iki kamyon yollarız. Yetiştireceğiz" dedim mesela. Kaç kere... Amaç faturayı bir sonraki aya sallamak aslen. Yoksa müşterinin malı hazır.  Suç mu? Yasak mı?

Kızılay gibi Türk milletinin en güvendiği kurumların başında gelen bir kurum, birilerinin vergi kaçırmasına yardım edip olay ortaya çıkınca başkanıda vergi kaçırma yok vergiden kaçınma var deyip devletin kuruma tanıdığı imtiyazları birilerinin vergi kaçırmasına alet ediyorsa gerisini siz düşünün.

Nasıl memursan vergi yok gibi. Brüt maaş 6'ya yakın ama net 4200.

@Jeopol @Navi

Esnafın alayı KDV hırsızı..Dolayısıyla gelir vergisini de kaçırıyorlar fiş fatura vermedikleri için..Ekonominin gereksiz işlerinden biri.Koy rafa sat..

Önemli olan vergilerin nasıl harcandığıdır.

TC toplanan vergilerin 4 katını da toplamaya başlasa önemli olan ne kadar vergi toplandığı değildir.

Dolar garantili öyle sözleşmeler yapılmış ki. Ve halen yapılmakta. Bunlara güç mü yeter hocam?

şimdi öncelikle şöyle başlamakta fayda var, vergi bilinci nedir, bunu tanımlayım.

Vergi bilinci en basit tanımıyla üzerinde herhangi bir baskı yokken bile gidip vergini ödemendir, içsel bişey yani dışarıdan bir etki olmaksızın "vergimi ödemem lazım kendimi rahat hissetmem yoksa" diyorsanız vergi bilinciniz yüksek demektir.

Bir de Dolaylı Dolaysız vergi ayrımı var bunu da tanımlayım sonra asıl mevzuyu açıklamaya çalışacağım,

Dolaylı Vergi: En basitinden aldığınız herhangi bir şey üzerinden kesilen, almazsanız kesilmeyecek olan vergi. ÖTV, KDV, ÖİV vs.

Dolaysız Vergi: Gelir vergisi ve kurumlar vergisi en güzel 2 örnek, belirli bir dönem aralığında bir eylemin karşılığı olarak belgeli kazancın üzerinden kesilen vergiye gelir vergisi deniyor. Dünya üzerinde çeşitli uygulamaları olmakla beraber vergi kaybı yüksek olma ihtimali olan yerlerde stopaj ile alınır genelde.

Gelelim bizim ülkemize, taksici örneğinden yola çıkarsak, bizdeki vergi bilincinin düşük olması sebebiyle taksici o işten 3 bin değil 30 milyon lira kazanıyor olsa bile 3 bin lira vergi vermekten kaçınır, çünkü bilir ki karşılığında bir müeyyide uygulanacak olsa bile kendisini etkilemeyecek, bunu kendi iç dünyasında bir çeşit kazanç olarak adledecek.

Bu sebeple devlet diyor ki arkadaş ben bunlara bırakırsam vergi mergi alamam. Burda da devlet zekası ortaya çıkıyor, o da diyor ki sen bu parayı kazandın vergiyi de allem kallem ettin, e sen bu parayla ne yapacaksın atıyorum araba alacaksın, hoop yüzde 120 vergi, sen normalde o vergiyi verecek olsan o arabayı 22 birim yerine 10 birim paraya alabilecektin noldu kazancından kaçırdığın 12 birim yine devletin kucağına geldi, ha bitti mi hayır sen bu güzel arabana benzin alacaksın mazot alacaksın, 5 birim paraya aldığın verginin 4 birimi vergi noldu kim kazandı yine devlet.

Vergi Bilinci yüksek - düşük ayrımı için şu tabloyu koyuyorum;

Dolaylı verginin payının yüksek olduğu ülkelere bir bakın, birde dolaysız olanlara ne demek istediğimi anlarsınız.

Devlet, sana 6 bin lira maaş ama 1800 lirayı vergi diye kestim, al sana 4200 lira diyor. Devletten 4200 lira para çıkıyor, memura da 4200 lira gelir oluyor. Bu vergi muhasebe kayıtlarında bir vergi, fiiliyatta yok. 4200 lira maaş alan memura "ne kadar maaşın var" diye sorun, 6000 demez, 4200 der.

Bu biraz algı meselesi biraz da hesaba nereden baktığına bağlı. Esnafın fiili olarak yatırdığı vergi ile memurdan kesilen vergi aynı etkiye sahip değil.

Aceba o vergi müfettiş leri fiş almiyor ama,

hesap oduyor mu? 

Polisler, zapitalar falan, Aklimda deli sorular.. 

Uzun yıllardır bu yüzden esnafla iş yapmıyorum. Satın alma yapacağım zaman da kredi kartı ya da bankamatik veriyorum.

Veri eğer hizmet olarak dönmüyorsa adaletsizdir ne oradan olursa olsun.Almanya'da da %45 vergi var ama herhanfi bir felaket veya hayat içi bir durumda bu vergiler sana kolaylık refah hizmet olarak dönüyor.Türkiye'de ise hiçbirşey yok hatta dileniyorlarlar ekstradan onca vergi hatta verginin vergisine rağmen resmi dilencilik yapıyor devlet.Devlet olgusu olmuş bir kambur.Bozuk düzende halkta aynı halt tepede.Boşuna demiyorlar devletin malı deniz yemeyen k*riz diye.

Düzen bozuk düzelmez.Adaletli ve uygun bir vergi anlayışı olsa çoğu kişi kaçmaz.Ama belli bir alışkanlıktan sonra kimse vergi vermiyor.Bu işler başta olacak.Bende mühendisim.Türkiye'den çıktım.Bozuk bir dengesizliği düzeltemezsiniz.Ona buna laf söylemekte yersiz.Alışan alıştığı gibi gider.Kokuşmuşluk siyasette değil siyaset zaten belli asıl sorun kokuşmuş ahlak edep dürüstlüğü kalmamış halkta.

Bu ülkenin burnu b*ktan çıkmaz.Kendi emeğinize değer veriyorsanız çabalayıp çıkın ülkeden kimse sizi kaale almayacak çünkü ultra zengin filan değilseniz.Basit bir istatistiksiniz sadece. Aile kurma iş kurma düzen istiyorsanız çıkın emeğinize değer veren haklarınızı alabileceğiniz ülkelere gidin.

Küçük veya büyük kimse dolaylı yönden aha şu yapıyor ben neden yapmayım dersen bir değişim beklemeyin sende yanlışı savunuyorsun.Onunda yaptığı yanlış seninde.Bu böyle büyüye büyüye dev bir sorun oluyor.Bu yüzden diyorum beden bu ülkeden bir cacık olmaz diye.Sorun tabanda halkta halk ne yaparsa fikri ne ise seçimide o oluyor o seçtikleride kendinde farklı bir yol izlemiyor.