TurkNet FTTH PON Altyapısında Hangi Teknolojileri Tercih Ediyor? [GÜNCELLENDİ]

Konunun detaylarına girmeden önce kullanılan PON teknolojisinin neden önemli olduğuna değinmek istiyorum. Fiber erişim altyapıları temel olarak iki teknik altında sıralanabilir. AON (aktif) ve PON (Pasif). FTTC ve FTTB altyapılar genellikle AON altyapıdır. Ancak FTTH uygulamaları ağırlıkla PON türündedir, AON FTTH örnekleri oldukça nadirdir, ülkemizde de FTTH uygulamaları PON türündedir. Hatta sık sık GPON kavramının FTTH kavramı ile karıştırıldığına da sahip olmaktayız. Peki nedir PON ve AON altyapıların farkı ona değinelim.

AON ve PON Şebekelerin Farkı

AON (Aktif) şebekelerde her bir bağlantı bir porttan bir diğer porta yapılır, yani noktadan noktaya yapılır. Örnek vermek gerekirse evlerimizde kullandığımız modemden bilgisayara kablolu bağlantı kurarken modem üzerindeki tek bir LAN portunu yalnızca tek bir bilgisayarın portuna bağlarız. Bir portu birden fazla cihaz için kullanamayız, eğer modem üzerindeki tek bir portu kullanarak birden fazla bilgisayara bağlantı kurmak istediğimizde araya aktif bir switch veya router koymamız gerekir.

PON (pasif) şebekelerde ise bağlantı bir porttan birden fazla porta yapılır, yanı noktadan noktaya yapıda değildir. Örneğin evlerimizde kullandığımız paralel telefona veya kablotv şebekesine benzetebiliriz. Bir portun yaydığı sinyal sahada bulunan pasif bölücülerle birden fazla kabloya dağıtılır.

Daha rahat anlaşılması için iki adet görüntü de eklemek isterim.

Yani PON şebekede OLT üzerindeki bir port sahada bölünerek birden fazla cihazı belemekte bu sebeple bu cihazlar tarafından da portun kapasitesi ortak olarak kullanılmış oluyor AON'da ise her bir cihaz kendisinde ayrılmış portu tek başına kullandığı için kapasitesini de tek başına kullanır. İte burası kritik nokta. FTTH altyapı da PON türünde olduğu için birden fazla abone OLT üzerindeki bir portun kapasitesini ortak olarak kullanır. OLT nedir bilmeyenler için de kısaca, fibere sinyali veren cihaz olarak özetleyebiliriz. PON türünde kullanılan çeşitli teknolojiler, modülasyonlar mevcuttur aynı DSL'de ADSL, ADSL2, VDSL2 olduğu gibi.

PON için geliştirilmiş modülasyonlar şuana dek, GPON, XGS-PON/10G-PON, BG-PON2, 25G-PON ve Nokia PON teknolojileridir. GPON, PON şebekelerde kullanılan en yaygın teknolojidir. 2.5G/1.25G (DL/UL) kapasiteye sahiptir. Diğer teknolojileri de sıralarsak, XGS-PON/10G-PON 10G/10G, NG-PON2 40G/40G, 25G-PON 25G/25G, Nokia PON'lar ise 10Gbps'den 100Gbps'e dek ölçeklendirilebilir durumda (ticari olarak şuan için 50Gbps'e kadar). OLT üzerindeki portların kapasitesi, portlara bağlı kullanıcılar tarafından ortak kullanıldığı için FTTH altyapılar kurulurken tercih edilen teknoloji, hizmet kalitesini de doğrudan etkilemektedir. Planlama yapılırken hedeflenen hizmet seviyesi, kullanıcı profili ve maliyet önemle analiz edilmelidir. PON şebeke yapısında OLT üzerindeki porttan çıkan fiberin sahadaki pasif bölücülerde bölünerek birden fazla fibere dağıtıldığını da söylemiştik. Bu gerçeği hatırladığımızda PON şebekelerde kullanıcı başına düşen kapasiteyi belirleyici iki ana faktörün varlığından bahsedebiliriz. Modülasyon ve bölünme oranı. Eğer bu iki faktör planlama aşamasında iyice analiz edilmez ise kullanımın yoğunlaştığı saatlerde darboğazlar ve hız düşüşleri yaşanacaktır.

TurkNet kendi altyapısı üzerinde tüketicilere 1G/1G simetrik erişim sunmakta, yani görece yüksek bir kullanım vaadi eğer TurkNet şebekelerini yeterince iyi planlamamış ise kapasite problemlerinin ortaya çıkma ihtimalini arttırıyor. Forumda da akşam saatlerinde yaşanan hız problemine dair bir konu da bulunmakta. Ben de bu sebeple TurkNet'in FTTH altyapısında hangi teknolojiyi kullandığını merak etmekteydim, YouTube'a TurkNet sponsorluğunda yüklenmiş bir video bizlere bu konuda ipuçları verebilir. Ancak önemle ifade etmek gerekir ki referans alacağımız videodaki kurulum, tüm Gigafiber sahalarındakilerle aynı veya eşdeğer olmayabilir, diğer sahalar için emsal kabul edilmesi doğru olmayacaktır. Söz konusu video Bursa'da kurulan yeni bir sahayı konu almakta. TurkNet, FTTH için outdoor saha dolaplarında OLT barındırmayı sıkça tercih ediyor, videoda da saha dolabının içi de görüntülenmiş bulunuyor.

Bu arada söz konusu video YouTube'a Donanımhaber'in rakiplerinden birisi tarafından yüklenmiş olduğu için etik açıdan linkini paylaşmayacağım, ancak dileyenler YouTube'dan rahatça erişebilir veya dileyenlere bana PM gönderirlerse linki iletebilirim.

Öncelikle saha dolabının içerisindeki ekipmanlardan başlayalım.

Optik Bölücü/ODF: Sahaya çıkacak olan fiberlerin OLT'den çıkan fiberlerle birleştiği yerdir. Sahadan gelen fiberden bu optik çatı (ODF) üzerinde toplanır, genellikle ilk bölme işlemi burada, diğer bölme işlemleri ise sahada ve binaya yerleştirilen kutuda gerçekleşir.

L2 Switch: Saha dolabının kalbi de denebilir. Dolabın tüm transmisyonu bu switch üzerinden sağlanır, santrale bağlıdır. Bu switch üzerinden OLT'nin transmisyonu dışında da metro ethernet gibi harici kaynaklar da beslenebilir.

Zyxel OLT1404A GPON OLT: 1U boyutunda bir OLT'dir yani sahaya giden hatları besler. GPON teknolojisini destekler.

Zyxel IES5212 MSAN: Bir MSAN (Multi Services Access Node - Çoklu Servis Erişim Birimi) modelidir. MSAN isminden menkul olduğu üzere çoklu servisler sunacak şekilde modifiye edilebilen bir cihazdır. Bilgisayar anakartı gibi de düşünebiliriz. Amacınıza göre, sunmak istediğiniz hizmetlere göre konfigüre edersiniz. MSAN'ları Türk Telekom da sıkça kullanmaktadır, Tip5, Tip1, Tip3 gibi büyük kabinlerde bulunabilir. MSAN üzerine takılan kartlara göre ADSL, VDSL, Metro Ethernet, PSTN, PON gibi çeşitli hizmetleri sunabilir. TurkNet bu kabinde MSAN'ı GPON kartları ile konfigüre etmiş. Üzerinde kontrol kartı ve enerji kartı haricinde OLC3416 GPON kartı ve MSC1280XB uplink kartı bulunuyor. Dikkatli gözler fark edecektir uplink kartına giren fiberler çift şeklinde zira MSAN'nın uplink'i aktif şebeke tarafından yapılır. Uplink kartları yukarıdaki L2 switch'e bağlı, GPON kartları ise yukarıdaki Optik Bölücü/ODF'e sahaya dağılmak üzere bağlı. Böylece MSAN bir OLT olarak konfigüre edilmiş durumda.

Enerji Panosu: Kabinin içerisindeki elektrik ile çalışan cihazların enerjilendirilmesini sağlar.

Akü Grubu: Olası bir enerji kesintisinde kabindeki cihazlara DC akımda enerjilendirilmesini sağlar. TurkNet söz konusu videoda akülerin 8 saat boyunca kabini faal durumda tutabileceğini ifade etmiş.

Saha dolabındaki OLT1404A OLT ve OLC13416 GPON kartı da yalnızca GPON modülasyonunu destekliyor. Yani TurkNet bu sahada şuan için sadece GPON üzerinden hizmet sağlıyor. Bu da potansiyel darboğazlara gebe bir durum oluşturabilir. Sadece PON tarafında değil, uplink tarafı da her zaman darboğaz kaynağı olabilir ancak MSC1280XB 8 adet 10Gbps SFP+ portuna sahip, halihazırda da 2 adet link bağlı tabi kaçlık SFP kullanmış oldukları ve tabi ki de uplink'i sağlayan L2 switch'in kapasitesi modeli belli olmadığı için meçhul olsa da bu ekipmanlar aktif şebeke elemanları oldukları için olası bir kapasite yetersizliğinde ölçeklendirilebilmeleri yani kapasitelerinin güncellenmesi oldukça basit. Ancak PON tarafında oluşacak kapasite problemi yalnızca 2 yöntemle giderilebilir. Ya kullanılan PON modülasyonu daha yüksek kapasiteli olanlarıyla değiştirilmeli (ki bunun için PON kartları değiştirilmeli, yeni kartları desteklemiyorsa da OLT/MSAN da değiştirilmelidir) ya da bölünme oranı 1'e yaklaştırılmalı yani daha az aboneye dağıtılmalıdır.

GÜNCELLEME

Biraz molanın ardından neyse ki yeni bir içerik daha hazırlamış ilgili teknoloji basını ben de ne olup ne gittiğine göz gezdirdim. Sizlerin de bilgisine sunayım.

TurkNet bu sefer ZYXEL bir OLT kullanmamış ZTE tercih etmiş. Kabinet yapısı neredeyse tamamen aynı olduğu için, PON şebekelerin de temel mantığı ilk mesajda yer alıyor olduğu için girizgahı bu sefer kısa kesiyorum. Bu kez tercih edilen cihaz (OLT) ZTE ZXA10 C600

ZXA10 C600 modern bir OLT. GPON, XGS-PON/10G-PON ve EPON destekliyor. Ayrıca core şebeke tarafı için SDN/NFV için temel bir uygunluğu var. Yani sanallaştırma yapılabilir. Tabi SDN/NFV kısmı biz son kullanıcıları pek alakadar etmediği için bir kenara bırakıyorum. Gelelim önemli kısma. ZXA10 C600 erişim tarafında XGS-PON/10G-PON da destekliyor olması sebebiyle bir an heyecanlanmış olduğumu itiraf etmem gerekir ancak TurkNet OLT'yi yine GPON kartlar ile konfigüre etmiş olduğu için açıkçası hayal kırıklığına uğradım ancak detay bilgileri verince de görülecektir, esasen bu OLT çok yüksek kapasiteli bir senaryo için de pek uygun değil bence zira anahtarlama kapasitesi yeterli olsa da uplink kapasitesi büyük çaplı bir operasyon için yetersiz.

ZTE ZXA10 C600 OLT: GPON,XGS-PON/10G-PON destekli, toplam 21 slota sahip. 21 slotun 17 veya 15 slotunu erişim için PON kartıyla, 2 slotunu uplink/kontrol kartıyla, 2 slotunu güç kartıyla, son iki slotu da saat senkronizasyon kartı ve fan ünitesi ile doldurabiliyorsunuz. Toplam kapasitesi 14Tbps (Anakartın bus kapasitesi gibi düşünbebiliriz), TN kapasitesi yani bus'tan her bir karta olan kapasitesi 3.6 Tbps, anahtarlama kapasitesi ise 7.2 Tbps

Uplink için iki kart takılabiliyor. İki ayrı model kart kabul ediyor. SFUQ ve SFUL. Her ikisi de 10GE portlara sahip. Birisi 16 portlu, diğeri ise 8 portlu. Azami uplink kapasitesi buradan 16*20'den 320Gbps eder.

Erişim tarafında;

-GFGH, GFGN, GFGM, GFGL (GPON kartları)

-GFTH, GFXH (XGS-PON/10G-PON kartları)

-GFHB, GFBL, GFBT, GFCH (XGS-PON/10G-PON - GPON kombo kartları)

-EFTH (10G-EPON kartı)

kartları ile konfigüre edilebiliyor.

GPON kartlarda 1:128 oranına dek, XGS-PON/10G-PON kartlarda 1:256, kombo kartlarda ise 1:128 oranına dek bölünme yapılabiliyor. OLT toplam olarak kullanılan kart sayısına göre (15 veya 17) 240 veya 272 PON portuna sahip olabiliyor. Teorik olarak bağlanabilecek abone sayısını da port sayılarını 256'ya çarparak bulabilirsiniz ancak adı üstüne teorik, pratikte uygulamaya çalışırsanız kapasite asla yetmez.

ZTE GFGL GPON Line Card: TurkNet'in bu OLT'yi konfigüre ederken tercih etmiş olduğu PON kartıdır. Sadece GPON'u destekliyor. Dümdüz kart.

Fotoğrafını bulamadım ancak temsili olarak GFGH'yi koyabilirim, bir farkı yok zira.

Yani TurkNet yine GPON bir kurulum tercih etmiş ama neyse ki OLT gerekirse kısmen veya tamamen XGS-PON/10G-PON ile teçhiz edilebilir.

SORU & CEVAP

FTTH altyapıya sahibim, bağlı olduğum OLT'de kullanılan PON teknolojisini nasıl tespit edebilirim?

Kullanılan PON teknolojisini tespit etmeniz oldukça zordur. Eğer size verilen ONT, GPON dışında bir teknolojiyi destekliyorsa OLT'nin de bu teknolojiyi desteklediği söylenebilir ancak ONT'niz GPON da olsa OLT diğer teknolojileri kullanıyor olabilir zira yeni teknolojiler geriye dönük teknolojileri de desteklemektedir. Yani söz gelimi XGS-PON/10G-PON destekli bir OLT, GPON ONT'ler ile beraber çalışabilmektedir.

Talebe göre soru & cevap kısmını genişletebilirim.

@TurkNetDestek

Hocam direkt kopyalayıp sitenizde paylaşacağınız bir bilgi yazısı olmuş :)

@Ö1f1

Elinize sağlık hocam, meraklısı için çok şey ifade ediyor bu yazı.  

@Ö1f1 ayrıntılı bilgilendirme için teşekkür ederiz ancak Türk net in gigafiber de hangi teknoloji ve strajetiyi kullandığını burada yetkili bir ağızdan öğrenmek bence imkansız çünkü @TurkNetDestek bu konuda kesinlikle bilgi vermeyeceği gibi bence kayda değer bir yorumda bile bulunacağına inanmıyorum. Bu tür bilgileri burada ancak ve ancak sizin gibi bilgili ve değerli arkadaşların verebileceğini düşünüyorum. @LGR9 bahsettiğiniz çoklama saha dolabından çıkan 1 kıl fiberin aynıda anda 64/128 kullanıcıyı beslemesi mi acaba?

Metro ethernet harici AON kullanılmaz zaten, tamamen gereksiz ve uçuk bir maliyet oluşturur 

Kabinler AON olur zaten hocam. Son kullanıcıya Metro Ethernet haricinde kesinlikle AON vermezler çünkü dediğim gibi gereksiz maliyet çıkarır ve verimliliği düşürür. Amerika'da bile AON bağlantı vermiyorlardır son kullanıcıya, siz hesap edin 

Çok garip bir altyapı yönetimi var ülkede hocam. Yüksek hızlar kasten verilmiyor bildiğiniz. Forumda 35b hatta VDSL alan biri vardı, 300 mbps down / 200 mbps up alma imkânı vardı ama tabii kısıtlamalardan dolayı 100 down / 8 up alıyordu 

Böyle bir ülkede AON falan diyorsunuz, daha 100 üzeri paket yoktu geçen seneye kadar 

hiç bir uğraş sarf etmeden köye vdsl2 getirdiler  aktivasyon test süreci vs. olmadan 1 ayda kurup 2 günde herkesi aktardılar. tt gerçekten ilginç bir firma