GPS, faaliyete geçişinin 25. yılını kutluyor

27 Nisan 1995 tarihi itibariyle tüm dünyanın kullanımına açılan ve içinde bulunduğumuz 2020 yılı içinde 25. yaşını kutlayan GPS (Global Positioning System; Küresel Konumlama Sistemi), engelsiz bir görüş hattı olması kaydıyla dört veya daha fazla uydu ile yer ve zaman bilgileri sağlayan uzay tabanlı uydu navigasyon sistemi olarak biliniyor.

İlkin askeri gereksinimler için tasarlanan sistem, sivil hayata da entegre olmasıyla birlikte insanlar için vazgeçilmez bir hal aldı.

Ayrıca Bkz.Phil Spencer: “Xbox Series X’in 2D’den 3D oyuna geçiş deneyimi yaşatacağını düşünüyorum”

Konsept hali 1950’li yıllara dayanan sistem, Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda (APL) görev yapan fizikçilerin o dönemin Sovyet Rusyası tarafından uzaya gönderilen Sputnik uydusunun yörüngedeki yerini, uzay aracının yaydığı radyo dalgasındaki Doppler efekti sayesinde tespit edebilecekleri fikriyle ortaya çıkmış. Daha sonra dönemin APL Genel Müdür Yardımcısı Frank McClure, uyduyu tespit etmek için yapılacak hesaplamaların tersten de işleyeceğini fark etmiş. McClure, uydunun yerini tespit edebiliyorsak dünyadaki alıcının yerini de konumlandırılabileceğimizi düşünmüş.

Bugün GPS olarak bildiğimiz sistemin 1970’lerde başlayan çalışmalarla hız kazandığını söylemek mümkün. İlk GPS uydusunun uzaya fırlatılma tarihi ise 1978 olarak kayıtlara geçmiş. İlk takım uydunun 1995 yılında yörüngedeki yerini alması ile ise GPS tamamen işlevsel hale gelmiş. Sistemin sivilleşmesine ise 1983 yılında Kore Cumhuriyetine ait bir yolcu uçağının konumlandırma hatası nedeniyle girdiği Rus hava sahasında düşürülmesi sonrası, dönemin başkanı Ronald Reagan’ın verdiği talimatın neden olduğu ifade ediliyor.

GPS III sistemi için iki uydu fırlatıldı

Kontrolü Amerikan Uzay Gücü’nde olan sistemde 31 adet uydu bulunuyor. Artık servis ömrünün sonuna gelmeye başlayan uyduları değiştirmek için ise GPS III sürümü altında geliştirilen ilk uydu 2018 yılında fırlatıldı. Vespucci isimli uydunun ardından fırlatılan ikinci araç ise 27 Mart 2020 tarihi itibariyle Macellan uydusu oldu. Yetkililer, GPS III sisteminin daha emniyetli, sinyal tutarlılığı ve doğruluğunun ise eski jenerasyona göre çok daha yüksek olduğunu belirtmiş. Aynı zamanda bu sistemde görev yapacak uyduların servis ömürleri de oldukça uzun.

Sistemin 25.yılı nedeniyle bir açıklama yapan Uzay Gücü yetkilileri, açıklamalarında “GPS sisteminin 25. yıldönümü bizim için çok anlamlı. Bu faydalı hizmeti, yaklaşık 6 milyar insanın kullanımına sunmuş olmaktan dolayı gurur duyuyoruz.”  ifadelerini kullanılmış.