Şimdi Ara

Hoparlor Watt Hesaplama

Daha Fazla
Bu Konudaki Kullanıcılar: Daha Az
3 Misafir (1 Mobil) - 2 Masaüstü1 Mobil
5 sn
34
Cevap
0
Favori
21.919
Tıklama
Daha Fazla
İstatistik
  • Konu İstatistikleri Yükleniyor
0 oy
Öne Çıkar
Sayfa: 12
Sayfaya Git
Git
sonraki
Giriş
Mesaj
  • Merhaba arkadaslar ses sistemlerndeki watt hesaplama islemi nasildir? Anfi ve hoparlor arasindaki watt yeterliligini nasil seceriz ?



  • Merhaba;

    1. Sorunuzun cevabı olarak ;

    Ses sistemlerindeki watt hesaplama işi kabaca şu şekilde yapılır.

    Gerekli araç gereçler;
    1. Test edilecek Amplifier
    2. Amfinin beslemesi
    3. Suni yük (dummy load) (4 OHM 100 Watt veya 8 OHM 300 Watt gibi)
    4. 1KHZ lik sinyal jenaratörü
    5. True RMS multimetre
    6. Osilaskop

    Amfinin çıkışını suni yükle bağlayınız. Suni yüke paralel TRUE rms multimetrenizi de bağlayıp AC konumuna alınız.
    Yine aynı şekilde suni yüke paralel osikaslobunuzu alıp probunuzu X10 kademesine getiriniz. (eğer ki güçlü bir amplifier test edecekseniz bu önemli)
    Jenaratörün kazancını sıfır a alınız.
    Jenaratörü ve Amfinizi de çalıştırıp kazancı azar azar arttırıp osilaskoptaki sinyali takip ediniz. Sinyal kırpılmaya başladığı anda kazancı arttırmayı bırakıp sinyali kırpılmadan önce ki haline getiriniz. Sinyalin bozulamaya başladığı an.

    Tam bu sırada TRUE RMS multimetrenizde okuduğunuz AC gerilimi not ediniz.
    Amplifier i kapatıp Suni yükünüz sıcak iken suni yükünüzün omajını ölçünüz. Yükünüzün soğuk hali ile sıcak hali farklı omaj gösterecektir.

    Okuğunuz AC gerilimin karesini ölçtüğünüz omaja bölünüz. Bu çıkan değer Amfinizin RMS cinsinden watt değeridir. ( yaklaşık )

    2. Sorunuzun cevabı ise

    Hoparlörünüzün RMS değeri Amfinizin RMS değerinden yaklaşık olarak %20 fazlası olması önerilir.

    Örnek olarak aşağıda son olarak yaptığım LM3886 Amfinin testi görülmektedir.







    18,25 X 18,25 = 333,06
    333,06 / 3,6 = 92,5 Waat RMS

    Normalde Dummy load soğukken 4 ohm iken sıcakken 3,6 ohm a düştü.

    Besleme gerilimim Simetrik 30 volt civarıdır.




    LM3886 nın datesheet ini inceleyecek olursak;





    Simetrik 30 volt ta ve 4 ohm yükte 85 Watt verebileceği gösterilmiş.

    Bizim ölçümlerimize göre 92,5 watt değer bulduk.

    Fotoğrafları birdaha incelersek sinyalin üst kısmı az miktar kırpılmış.Sinyal jenaratörümüzün kazancını az miktar kısmamız gerekiyor. Buda çıkış gücünün düşmesine sebep olacaktır.
    Baştada söylediğimiz gibi ölçeceğimiz değer yaklaşık değer olduğuna göre, Bunları da göz önünde bulundurarak bulduğumuz değer yine 85 Watt civarı olacaktır.

    İyi çalışmalar.




  • quote:

    Orijinalden alıntı: taka8604

    Merhaba;

    1. Sorunuzun cevabı olarak ;

    Ses sistemlerindeki watt hesaplama işi kabaca şu şekilde yapılır.

    Gerekli araç gereçler;
    1. Test edilecek Amplifier
    2. Amfinin beslemesi
    3. Suni yük (dummy load) (4 OHM 100 Watt veya 8 OHM 300 Watt gibi)
    4. 1KHZ lik sinyal jenaratörü
    5. True RMS multimetre
    6. Osilaskop

    Amfinin çıkışını suni yükle bağlayınız. Suni yüke paralel TRUE rms multimetrenizi de bağlayıp AC konumuna alınız.
    Yine aynı şekilde suni yüke paralel osikaslobunuzu alıp probunuzu X10 kademesine getiriniz. (eğer ki güçlü bir amplifier test edecekseniz bu önemli)
    Jenaratörün kazancını sıfır a alınız.
    Jenaratörü ve Amfinizi de çalıştırıp kazancı azar azar arttırıp osilaskoptaki sinyali takip ediniz. Sinyal kırpılmaya başladığı anda kazancı arttırmayı bırakıp sinyali kırpılmadan önce ki haline getiriniz. Sinyalin bozulamaya başladığı an.

    Tam bu sırada TRUE RMS multimetrenizde okuduğunuz AC gerilimi not ediniz.
    Amplifier i kapatıp Suni yükünüz sıcak iken suni yükünüzün omajını ölçünüz. Yükünüzün soğuk hali ile sıcak hali farklı omaj gösterecektir.

    Okuğunuz AC gerilimin karesini ölçtüğünüz omaja bölünüz. Bu çıkan değer Amfinizin RMS cinsinden watt değeridir. ( yaklaşık )

    2. Sorunuzun cevabı ise

    Hoparlörünüzün RMS değeri Amfinizin RMS değerinden yaklaşık olarak %20 fazlası olması önerilir.

    Örnek olarak aşağıda son olarak yaptığım LM3886 Amfinin testi görülmektedir.







    18,25 X 18,25 = 333,06
    333,06 / 3,6 = 92,5 Waat RMS

    Normalde Dummy load soğukken 4 ohm iken sıcakken 3,6 ohm a düştü.

    Besleme gerilimim Simetrik 30 volt civarıdır.




    LM3886 nın datesheet ini inceleyecek olursak;





    Simetrik 30 volt ta ve 4 ohm yükte 85 Watt verebileceği gösterilmiş.

    Bizim ölçümlerimize göre 92,5 watt değer bulduk.

    Fotoğrafları birdaha incelersek sinyalin üst kısmı az miktar kırpılmış.Sinyal jenaratörümüzün kazancını az miktar kısmamız gerekiyor. Buda çıkış gücünün düşmesine sebep olacaktır.
    Baştada söylediğimiz gibi ölçeceğimiz değer yaklaşık değer olduğuna göre, Bunları da göz önünde bulundurarak bulduğumuz değer yine 85 Watt civarı olacaktır.

    İyi çalışmalar.


    Ilginiz icin tesekkur ederim. Kisaca anlamak istedigim su anfinin watt i mi yuksek olucak yoksa hoparlorun watt i mi olmali ?

    Ornegin: 600w lik 4 kanalli anfiye 2 adet 3 yollu hoparlor ve subwoofer baglamak istersek gucleri ne sekilde olmali ?




  • Senzioly kullanıcısına yanıt
    anfini üzerinde yazar wat omaj ilgileri 4*150w 4-8 ohm gibi ama hoparlör gücü yüksek seçilmesi herzaman iyidir 150w çıkışa 200-250w hoparlör takılması ideal olur.
  • quote:

    Orijinalden alıntı: kadircitak

    anfini üzerinde yazar wat omaj ilgileri 4*150w 4-8 ohm gibi ama hoparlör gücü yüksek seçilmesi herzaman iyidir 150w çıkışa 200-250w hoparlör takılması ideal olur.

    4 kanal 150w anfi yi baz alalim. Hoparlor secimi neye gore olucak. Hoparlorun max. Yada min. Watt degerine gore mi yoksa rms degerini mi dikkate almak lazim ?
  • Senzioly kullanıcısına yanıt
    rms
  • taka8604 kullanıcısına yanıt
    TRUE RMS multimetrenin ne farkı var? Normal multimetreyle ölçüm yapsak yanlış bir değer mi alırız?
  • Cadence Qrs69 250w rms olan oval den 2 takım 4 adet almak istiyorum bunu besleyecek amfinin en az rms değeri kaç olmalı?
  • Tam tersi amplifikatör gücü hoparlörden 1.5 - 2 kat fazla seçilir, amplinin gücü hoparlörün gücünü geçmeyecek şekilde sınırlandırılır, en sağlıklısı budur, bir amplifikatör maksimum ve peak güçte sürekli kullanılacak şekilde tasarlanmaz , her zaman tölörans bırakılır, bir amplifikatör kesime gittiği zaman verdiği gücün bir anlamı yoktur, eğer gitarist değilsen bu boş gürültüden başka birşeyi ifade etmez o seste kalitede olmaz,güvenlide değildir, kısa vadede hoparlöre uzun vadede çıkışa zarar verir, bilinenin aksine hoparlör kesim distorsiyonundan patlar aşırı güçten değil, hele bass ve alt mid frekanslar baskınsa daha erken kesime gidecektir, çünkü bu frekanslarda ampli daha fazla güç pompalar, besleme voltajı ölçüldüğünde bass larda daha fazla voltaj çökmesi görülmesinin nedeni de budur, bir amplide THD %1 'in üzerine çıktığında kesim başlar, %10'da korkunç seviyededir o yüzden büyük watt lı ampliye küçük watt lı hoparlör,tabi çıkışı hoparlör gücü ile sınırlamak şartı ile




  • Bir amplifikatör kesime gitmeden sinüzoal çıkışı verebildiği sürece amplidir, onun dışındaki daha yüksek değerlerin anlamı yoktur şişirmedir, bir amplinin gerçek çıkış gücü 20hz ile 20khz arası Thd oranını %1 in altında tutabilme seviyesiyle hesaplanır resimde peak ve rms hesabı vardır
     Hoparlor Watt Hesaplama



    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi teknomasters -- 5 Temmuz 2021; 0:56:20 >
  • teknomasters T kullanıcısına yanıt

    bir anfi yazan değerlerini verebilmeli aksi halde amatör ligde kalır ayrıca anfinin gücü hoparlör gücünden yüksek seçilirse o hoparlör patlayama mahküm olur

  • quote:

    Orijinalden alıntı: babus0606

    bir anfi yazan değerlerini verebilmeli aksi halde amatör ligde kalır ayrıca anfinin gücü hoparlör gücünden yüksek seçilirse o hoparlör patlayama mahküm olur

    Ampli gücü hoparlörden 1.5-2 kat fazla seçilip ampli gücü hoparlörün rms gücünü geçmeyecek şekilde sınırlandırılırsa hiçbir şey olmaz aksi durumda kesime gitmesi daha tehlikeli asıl o zaman patlama kaçınılmaz bir ampli ile hoparlör gücü ile basa baş eşleştirilse bile bu amplifikatör 20hz- 14-,20khz arası thd oranını %1 altında veremiyorsa yine kesime gitme tehlikesi var ani bir bass yükselmesi rahatlıkla kesime götürebilir müzik dinamik bir olgudur akustiği bırakıp elektriksel olarak bakarsak, elektriksel olarak çıkışın hoparlöre gönderdiği akım saniyede hatta saniyenin altı bir sürede bile farklılik gösterir, spesifikasyonda çıkış gücü belirtilmiş olsa bile osiloskop ile test yapılması gerekir, ve zorlu şartlardada test edilmelidir, hazır ses sistemi üreticileri bunun hertürlü testini yaparak hoparlörleri eşleştiriyorlar, bir ampliye bir hoparlör takıp kullanmak kadar kolay değil maalesef, hoparlör ampli eşleşmesi zor iştir kolay değil, o yüzden amplifikatör gücü hoparlör gücünden yüksek seçilir ve ampli %100 seviyede kullanılmaz, bu eşleştirmenin en basit yoludur.

    Örn; 50watt Rms hoparlöre, 80-100watt gücünde ampli idealdir, ve ampli gücü 50watt rms verecek şekilde sınırlandırılır, tabi sinyal girişinden voltajı sınırlandırarak yapılmalı böylece hiçbir frekansta kesim tehlikesi olmaz , yüksek güçtende patlamaz




    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi teknomasters -- 5 Temmuz 2021; 14:1:48 >




  • teknomasters T kullanıcısına yanıt

    çelişki içindesiniz hem güç 2 katı şeçilmeli hem sınırlama konmalı demişsiniz sınırı muhtemelen volumle yapacaksanız durumu bilmeyen biri son ses yapar hoparlör zort olur.. iyi bir anfide her türlü koruma var iken hiç bir hoparlörde koruma yoktur pasif filtre haricinde bilgileriniz tamamen yanlışlarla dolu yüksek sesde anfi patlamaz ısı dc omaj kısa devre koruması olan anfiler var. hoparlör patlar yanar alev bile alabilir.

  • quote:

    Orijinalden alıntı: babus0606

    çelişki içindesiniz hem güç 2 katı şeçilmeli hem sınırlama konmalı demişsiniz sınırı muhtemelen volumle yapacaksanız durumu bilmeyen biri son ses yapar hoparlör zort olur.. iyi bir anfide her türlü koruma var iken hiç bir hoparlörde koruma yoktur pasif filtre haricinde bilgileriniz tamamen yanlışlarla dolu yüksek sesde anfi patlamaz ısı dc omaj kısa devre koruması olan anfiler var. hoparlör patlar yanar alev bile alabilir.

    Bilgim tamamen bilimseldir ve dünyadaki ve Türkiyedeki ses sistemleri alanında yıllarını vermiş büyük firmalarda çalışmış, uzman,hoca, ve elektronik ve ses mühendislerinin önerileridir, bunu önceden açıklayım;



    Volümden sesi kısmak basit bir açıklama olmuş, benim dediğim giriş voltajını azaltmak , örnek girişe bir op-amp sınırlayıcı koyulabilir

    Kırpma(clipping) hiçbir zaman iyi bir durum değil, bir ampliyi böyle kullanmaya özendirmek, tamamen bilgisizlikten kaynaklanır

    2.si amplikatörün gücünü azaltmak değil, amplikatörün kesime gitmesini önlemek için %100 kapasitede çalışmasını önlemek, amplifikatöre yeterli besleme gücü verilecek ama çıkıştan asla maksimum gücü vermeyecek demek istediğim budur , bir pot koyup sınırlamak zaten yeterli korumayı sağlamaz, osiloskop ile çıkış voltajı ve gücü takip edilmeli, sinüs dalga formu tepeden kırpılma noktasına geldiği anda çıkış sınırlandırılmalı

    3. Piyasadaki ampli entegrelerinin büyük çoğunluğu özellikle üretimi yıllar önce durdurulmuş ise , taklit(çakma) olduğu için datasheet de yazan orjinal çıkış gücünü asla vermiyor ve dahili koruma devrelerine sahip değil olsada kusurlu o yüzden ters giden bir durumda yanabilir hatta patlayıp yarılabilir, kaliteli sistemlerde bile hertürlü koruma olsa bile clipping distorsiyonundan hoparlör kolaylıkla yanabilir, sinüs dalga formunun kare dalga benzeri forma dönüşmesi bobinin mıknatıs etrafında gereğinden fazla hareketsiz kalması demektir, yani ısınıp yanacaktır , aşırı güçten yanmasından farkı pek yoktur

    Hoparlörlere asla rms gücünden uzun süre fazla güç verilmesse patlamaz, bir ses sistemi tasarlayanlar herhalde bunu atlamayacaktır


    Amacım yeni başlayan arkadaslara yol göstermektir, tabiki kısıtlı imkanlar dedimlerimi uygulamak zor ama en azından bu işin özünü anlamaları için önemli.




    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi teknomasters -- 5 Temmuz 2021; 15:40:15 >




  • quote:

    Orijinalden alıntı: teknomasters

    Bilgim tamamen bilimseldir ve dünyadaki ve Türkiyedeki ses sistemleri alanında yıllarını vermiş büyük firmalarda çalışmış, uzman,hoca, ve elektronik ve ses mühendislerinin önerileridir, bunu önceden açıklayım;



    Volümden sesi kısmak basit bir açıklama olmuş, benim dediğim giriş voltajını azaltmak , örnek girişe bir op-amp sınırlayıcı koyulabilir

    Kırpma(clipping) hiçbir zaman iyi bir durum değil, bir ampliyi böyle kullanmaya özendirmek, tamamen bilgisizlikten kaynaklanır

    2.si amplikatörün gücünü azaltmak değil, amplikatörün kesime gitmesini önlemek için %100 kapasitede çalışmasını önlemek, amplifikatöre yeterli besleme gücü verilecek ama çıkıştan asla maksimum gücü vermeyecek demek istediğim budur , bir pot koyup sınırlamak zaten yeterli korumayı sağlamaz, osiloskop ile çıkış voltajı ve gücü takip edilmeli, sinüs dalga formu tepeden kırpılma noktasına geldiği anda çıkış sınırlandırılmalı

    3. Piyasadaki ampli entegrelerinin büyük çoğunluğu özellikle üretimi yıllar önce durdurulmuş ise , taklit(çakma) olduğu için datasheet de yazan orjinal çıkış gücünü asla vermiyor ve dahili koruma devrelerine sahip değil olsada kusurlu o yüzden ters giden bir durumda yanabilir hatta patlayıp yarılabilir, kaliteli sistemlerde bile hertürlü koruma olsa bile clipping distorsiyonundan hoparlör kolaylıkla yanabilir, sinüs dalga formunun kare dalga benzeri forma dönüşmesi bobinin mıknatıs etrafında gereğinden fazla hareketsiz kalması demektir, yani ısınıp yanacaktır , aşırı güçten yanmasından farkı pek yoktur

    Hoparlörlere asla rms gücünden uzun süre fazla güç verilmesse patlamaz, bir ses sistemi tasarlayanlar herhalde bunu atlamayacaktır


    Amacım yeni başlayan arkadaslara yol göstermektir, tabiki kısıtlı imkanlar dedimlerimi uygulamak zor ama en azından bu işin özünü anlamaları için önemli.



    Alıntıları Göster

    konunun uzmanları cvp yazacaktır.




    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi babus0606 -- 5 Temmuz 2021; 16:25:31 >




  • babus0606 kullanıcısına yanıt

    Konunun uzmanlarından öğrendim merak etme, bilmiyorsanız biraz araştırın size aynı şeyi söylecektir, ampli hoparlör eşleşmesini çok daha ayrıntılı araştırman gerekiyor anlattıklarınız çok yüzeysel yetersiz ayrıca dijital ve d sınıfı amplifikatörlerden değil linear amplifikatörlerden bahsediyorum

    Neyse yinede senin dediğin gibi olsun,tartışmıyacam 🙂🙂




    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi teknomasters -- 5 Temmuz 2021; 17:39:1 >
  • teknomasters T kullanıcısına yanıt

    Ses sistemleri hakkındaki bilgi ve deneyimlerinizi sorgulamıyorum ama elektrik ile ilgili kuramların içinden geçmişsiniz. Bir hoparlörün üzerinde yazan güç, onun dayanabileceği maksimum gücü ifade eder. Hoparlörün üzerinde 100watt yazıyorsa, bunu amplifikatöre bağladığınızda ille de 100watt güç verecek anlamına gelmiyor. Ampli ne kadar güç verirse, hoparlör o kadar çeker. Üzerinde 100watt yazan hoparlörü 10wattlık ampliye bağladığınızda, 10watt güç ile çalışır. Elbette bu söylediğim, hoparlörün empedansı ile amplinin çıkış empedansının birbirine uygun olduğu ideal durumlar için geçerli. 8 ohm. çıkış empedansına sahip ampliye 4 ohm. hoparlör bağlamaya kalkarsanız değişik senaryolar ortaya çıkabilir. Amplinin çıkış gücünden daha düşük güçlü hoparlör kullanma zorunluluğunu anlamadım. Tam aksine hoparlör daha yüksek güçlü olursa, amplinin çıkış voltajı dalgalanmalarını tolere edebilir ve daha pürüzsüz bir ses sunar. Empedanslar uygunsa, hoparlörün daha yüksek güce dayanımlı olması amplinin çalışma noktasını etkilemez.





  • ENCHANTER E kullanıcısına yanıt

    Tabi ki yüksek çıkış gücü hoparlöre zarar verecektir,doğru bir yaklaşım özellikle hoparlör kalitesiz ve gerçek rms değerini vermiyorsa, gerekli koruma önlemleri yoksa giriş bölümündeki ani bir dalgalanma hoparlörü yakabilir,diyaframın göbekten fırlamasına neden olabilir hatta en iyi ihtimal hoparlör zarar görmese bile kısa devre olacağı için çıkışları yakabilir, bunu önlemek için en basitinden bir hızlı sigorta veya manivela lambası konabilir tabi bunlar işi basit şekilde halletmek için

    Demek istediğim kesim distorsiyonudur, clipping ile ses kalitesinin nasıl bozulduğu, hoparlör çıkıştan maksimum voltajın üzerinde bir değer talep ettiğinde çıkış katı bunu karşılayamaz ve sinüs dalga formununun tepe noktalarını kırparak bozulmuş bir formda akım gönderir, besleme gerimine oranından fazla gerilim gönderemeceğine göre hoparlöre giden sinüs formu büyük oranda bozulmuştur, bu özellikle thd oranı %0.1 veya 0.2 üzeri değere sahip ampliler için daha belirgindir, clipping gitaristlerin haricinde hiç istenmeyen bir durum,birçok frekansta bozulma yaşanmasından dolayı sesin nasıl yavan kaldığını profesyonel kullanıcılar ve kulağı iyi olanlar iyi bilir, düşük güçlü ampli yüksek güçlü hoparlör ile amplifikatörün perfonmansının ne kadar düşük kalacağı ortadadır, özellikle linear amplilerde distorsiyon (THD) oranı yüksek olanlarda, hi-fi ve hi-end sistemlerin haricinde önemli sorunlar yaratır, 25 sene önce bu işi bilmiyorken babamın 20watt rms çıkışlı oto teybine 60watt hoparlör taktığında hoparlörün özellikle twitter in nasıl yandığına aklım ermemişti, hoparlör kaliteli bir markaydı o zamanlar orjinal markaların taklitleri çok kolay anlaşılabiliyordu o yüzden orjinal bir marka ve gerçek rms gücü veren bir hoparlör kullandı babam, ve böyle 6 hoparlör yaktı o zaman nasıl olduğunu bir türlü anlayamadık ama şimdi clipping distorsiyonunun hoparlöre nasıl zarar verdiğini biliyorum

    Sizin anlttığınız bir fikirdir,olaya farklı bir yorumdur,sizin fikrinizi savunan uzmanlarda var tabi, saygı duyarım yüksek çıkış gücünün hoparlöre nasıl zarar verdiğide ortada sizde haklısıniz , bahsettiğiniz durumda atlanmamalı,hesaba katılmalı önemli olan fikir alışverişinde bulunmak

    Bu şekilde konuya yaklaştığınız için teşekkürler




    < Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi teknomasters -- 6 Temmuz 2021; 1:47:51 >




  • teknomasters T kullanıcısına yanıt

    bildiğim tek şey sizin birşey bilmediğinizdir sorması ayıptır ne iş yapıyor yada okudunuz.? size cevap zor yazarlar fikriniz sabit..

  • Net bir şekilde söylemek gerekirse ben hoparlörün dayanıklılığını pens ampermetre ve voltaj ölçümü ile buluyorum.(Bobinin yanma sınırı)


    Yıllardır ampli - hoparlör güç denemesi çok yaptım.(Sadece Class AB )


    Hoparlörü yakan en büyük neden, hareket sınırının üzerinde saf


    sinüs güç uygulamaktır.Özellikle basss frekanslarda.


    Bobin zorlandığı için duman tütmeye başlar.


    Hoparlöre bu gücün yarısını %80 clipping (kırpılma) ile verseniz,


    bobinin tam anlamıyla yanması zordur.Sadece ısınır o kadar.


    Bu durumun ampli sağlamsa ampliye hiç bir zararı yoktur.


    Sadece müzik çalarken hoparlörü fazla zorlamazsanız sistem sağlıklı


    çalışır.


    Sağlam amplilerin çoğu kendi yaptığım da dahil,


    %99 clipping , (kırpılmaya) dayanıyor.Sadece ömrü kısalır o kadar.


    Hoparlör ise %10 max kırpılmaya kadar sağlıklıdır.


    Sağlam hoparlörler Kısa süreli (3-5 sn ) max % 70 sinüs kırpılmasına dayanabilir.


    Zaten %10 ses bozulması uzaktan pek algılanmaz.


    %20 ve üzeri bozulmalarda ses artık pürüzlenir ve net bir şekilde bozuk ses duyulur. Hoparlor Watt Hesaplama 





  • 
Sayfa: 12
Sayfaya Git
Git
sonraki
- x
Bildirim
mesajınız kopyalandı (ctrl+v) yapıştırmak istediğiniz yere yapıştırabilirsiniz.