Verily, sivrisineklerle mücadelede yapay zekadan destek alacak

 

 

Google'ın yenilikçi girişimlere yön veren birimi Google X, 2015 yılında Verily projesinin yeni bir şirket olacağını duyurmuş ve Verily, Google X'ten ayrılarak Google'ın çatı şirketi Alphabet'e bağlı olarak faaliyetlerine başlamıştı. Sağlık teknolojileri üzerine odaklanan şirket 2016 yılından beri Wolbachia isimli projesiyle sivrisineklerin neden olduğu ölümlerin önüne geçmeye çalışıyor. Şirket şimdi bu projeyi yapay zekayla destekleyerek Singapur'da bir ilke imza atmayı planlıyor.

 

Sarı humma ve Zika virüsü gibi hastalıkları yayarak her yıl ortalama 725 bin kişinin ölümüne sebebiyet veren Aedes sivrisineği yeryüzündeki en ölümcül türlerden biri. Singapur'da ise tehlike henüz çok ciddi boyutlara varmış değil. Yetkililerin açıklamalarına göre Aedes sivrisinekleri yılda sadece bir düzineden daha az kişiyi etkiliyor. Yine de tehlikeyi büyümeden ortadan kaldırmak isteyen Singapur Ulusal Çevre Ajansı Verily şirketi ile ortaklık kurdu.

 

Verily'nin Singapur'da uygulayacağı yöntem aslında daha önce hiç uygulanmamış bir yöntem değil. Sadece dişi sivrisineklerin insanlarla etkileşime girdiğini belirten araştırmacılar hastalıkları yayanların da aslında dişi sivrisinekler olduğunu vurguluyor. Sivrisinek popülasyonunu azaltmak için çareler arayan Verily ekibi 2016 yılından beri ilginç bir fikri test ediyor. Araştırmacılar hastalığın bulaşma olasılığını azaltan ve larvaların yumurtadan çıkmasına engel olan Wolbachia bakterisini erken sivrisineklere enjekte ederek bu sivrisinekleri serbest bırakıyor. Bakteriyi taşıyan erken sivrisinekler dişi sivrisineklerle çiftleştiğinde hem dişinin hastalığı yayma etkisi azalıyor hem de larvalar yumurtadan çıkamadığı için sivrisinek popülasyonu küçülüyor. 

 

Ayrıca Bkz.Araştırmalara göre her 11 liseli gençten biri elektronik sigaralar ile esrar kullanıyor 

Singapur'daki çalışmayı özel yapacak durum ise yapay zeka desteği. Tabi sivrisineklere bakteriyi enjekte etme noktasında yapay zekaya ihtiyaç duyulmuyor olsa da erkek sivrisinekleri belirlemek hayli zor bir süreç. Milyonlarca larvadan çıkan sivrisineklerin hangisinin erkek hangisinin dişi olduğu şu an için elle kontrol yoluyla belirleniyor. Bu süreci uzun hale getirdiği gibi yüksek doğruluğa da sahip değil. Yani araştırmacılar sivrisinekleri yanlış tanımlarsa binlerce dişi sivrisineğin çevreye salınması da mümkün. 

 

İşte bu notkada yapay zeka ve bilgisayar görme algoritmaları devreye girecek. Singapurlu yerel kuruluş Orinno Technology tarafından geliştirilen algoritmalar ile üç dakika içinde 4 bin sivrisineğin cinsiyeti belirlenecek ve buna göre sivrisinekler serbest bırakılacak. Orinno'nun paylaştığı verilere göre aynı işi, alanında uzman bir araştırmacının yapması halinde süreç iki saati bulabilir. Ayrıca teknolojinin cinsiyet tespiti konusunda bir araştırmacıdan yüzlerce kat daha hassas olduğu belirtiliyor.

 

Bu yıl içinde başlatılması planlanan proje ile bir ada devleti olan Singapur'da sistemin işlerliği ve başarı oranı tespit edilecek. Projenin başarıyla sonuçlanması halinde sivrisineklerden muzdarip farklı bölgelerde de uygulanabileceği belirtiliyor.