Evde Hoparlör Tamiri

Arkadaşlar aracımın sağ arka kapı hoparlörünü evde kendim tamir ettim. Hem ileride kendime yazılı bir kaynak olarak kalması, hemde ihtiyacı olan arkadaşların faydalanması için nasıl yaptığımı burada paylaşmak istedim.

Öncelikle sorunu tanımlayayım: Araçta sesi yüksek açınca bas vuruşlarında sağ arka kapı hoparlöründen pırt pırt ses gelmeye başlıyordu. Aracın orjinali olarak üstünde Arkamys 3D destekli ses sistemi ve Bose marka amfi ve hoparlörler var(araştırmalarım sonucu öğrendim) Araç Grand Scenic 3.

Kapı döşemesini söktükten sonra hoparlörün patlak olmasını, yani körük yada hunisinde yırtık bekliyordum ama yoktu. Garip bir durum, ama ses yüksek olduğunda sorun yapıyordu. Sebebini ilk başta anlayamadım.

Araç ses sistemleriyle uğraşan birkaç yere sordum. Dedikleri ise aynı hoparlörden bulunamayacağı. Böyle durumlarda UYGUN!? bir hoparlörü öncekinin yükseltici kasnağını keserek yapıştırıp vidayla sabitleyeceklerini söylediler. Bende gerisin geri çıktım gittim ve sanayide hoparlörün perçinlerini söktürerek kapıdan ayırttım.

Hoparlör 10 cm yakın bir yükseltici kasnak içinde ve bir bütün olarak üretilmişti. Kenar körükleri ise gerçek kauçuktan imal edilmiş ve konisi ise sert sokulu örgü bez idi. Açıkcası gayet kaliteli görünüyor ve araç ile bütün parça uyumu vardı. Şöyleki kapı döşemesi takıldığında tam olarak bu kasnağın üzerine oturan kısım vardı. O nedenle başka bir hoparlörü alıp kasnağı kesip biçerek yapılacak iş, döşemenin oturmasında bariz sorun çıkartacaktı. Üstelik Bose marka amifiye uygun olarak üretilmiş Bose hoparlör idi. Başka bir hoparlörün empedansından tutunda, mıknatıs değerlerine, bobin yapısına ve ses aralıklarına kadar uyum sağlama konusunda çok fazla soru işareti vardı.

Orjinalini internette aradım ama piyasada yoktu, sadece yurt dışında bir araçtan çıkma amfisi ve tüm hoparlörler ile birlikte ses sistemi olarak bulabildim ama onunda fiyatı devenin nalıydı, ölü bir tercih olarak doğdu.

Ya böyle kullanmaya devam edecektim yada başka bir hoparlörü herşeye rağmen uydurma yoluna gidecektim ki birden aklıma neden olmasın diye bir fikir geldi. Hoparlörün içini açacaktım, en fazla tamamen bozulur olacağına varır idi.

İnternette araştırmaya başladım ve bobin sarmasından yerleşimine kadar birçoğu yabancı kaynaklardan taramalar yaptım. Türkçe kaynak pek yoktu. Bally tarzı yapıştırıcı bu konuda olmazsa olmazdı ve ballici olmadığımı satıcıya kanıtlayarak

bir tane aldım. Sprey katalizörlü Cyanoacrylate bazlı yapıştırıcım da bitmişti, onu da yeniledim. Elektronik tamiri için lehim seti ve ölçü aleti gibi yardımcı malzemelerim zaten var idi. Herşey hazır olunca işleme başladım.

Öncelikle hoparlörün toz kapağı denen bobinin hemen üstündeki kabarık kımsı maket bıçağı ile çapaklamadan ve içteki bobin vs değdirmemeye çalışarak kestim ve açtım. İlk başta anlamadım ama sonra sorunu farkettim. Bobinin üzerine sarıldığı silindir şeklindeki metal levhanın birleşim yerinde bir düzensizlik vardı. Fabrikasyon hatası gibi duruyordu. Hoparlörün körüklerini sıcak hava tabancasıyla(saç kurutma makinesi de olabilir) ısıtarak yapışkanlarını gevşettim ve koni kısmını alt ve üst körüğüyle ve bobinle beraber ayırdım. Tabii soket bağlantı yerindeki ipek iletkenin lehimlerini de söktüm.

Hoparlör hareket ederken yüksek baslarda bu kısım mıknatıs göbeğine sürterken arka taraftaki bobin de dış mıknatısa sürtüyordu. Hoparlör rahat hareket edemiyor ve belli başka noktalarda da sürtünme izleri vardı. Hoparlör yüksek baslarda bu sürtünen kısımlardan takılıyor ve rahat ses veremiyordu. Artık sorun belliydi ve bu hatayı önce el aletleriyle ince ince düzelttim ve hoparlörü toplayarak araca gittim. Ama malesef sonuç hüsran oldu. Bu bobini tutan silindirin çapı sanırsam biraz dar geliyordu. Genişletmek ise imkansız görünüyordu.

Ama imkansız yoktur, zor vardır deyip ertesi gün bir daha uğraşayım dedim. En fazla biraz daha zaman kaybederdim(ki tüm gece uykusuz kaldım). Baktım ki bu silindir levha adam olmayacak değiştirmeye karar verdim. Alüminyum dan imal edilmişe benziyordu ve ince idi. Düşündüm ve teneke kutu içecekler aklıma geldi. Ama ince olanı hangisi olur diye düşünürken gazsız olanlar basınçsız olacağından daha ince imal edilmeliler diye düşündüm. Soğuk kahve tarzı olan bir teneke içecek aldım ve hiç kırmadan ve ezmeden tırtıklı mevve bıçağı ve devamında maket bıçağı ile dip ve baş kısmını itinayla kestim. üstü ve altı açık silindir olarak ortaya çıktı. Sonra diklemesine keserek levha olarak açılabilir hale getirdim. Böylece istediğim kadar kısmı kesip alabilecektim. Gerçektende tam aradığım incelikte idi.

Bobinin üzerine sarılmış olduğu silindirin üstündeki kağıt bantları çıkardıktan sonra ısıtarak metal silindiri birleşim yerinden içe doğru bükünce bobinden de ayrılıp gelmeye başladı. Bobine zarar vermemeliydim çünkü belli hesaplara göre imal edilmişti ve zarar görürse aynı telden aynı sargıyı elde etmek bir sürü zahmet ve risk olurdu. En sonunda zarar vermeden ayırmayı başardım ve çıkan bu parçayı şablon olarak içecek kutusu levhasına hafifce yapıştırdım. Mutfak makası ile aynı ölçülerden uzunlamasına yarım milim kadar fazla olacak şekilde keserek çıkarttım. Levhayı iki ucu bir araya getirip silindir haline getirerek mıknatıs içindeki yuvasına yerleştirdim ve deneye deneye içinde en rahat edebileceği minimum uzunluğa kadar hafif hafif makasla kırparak getirdim. Ardından bobinin bu silindir üzerinde oturacağı yeri bally ile parmağımla hafifce ıslattım ve bobini üzerine geçirdim yerleştirdim. Biraz kuruyup sabitleşene kadar bekledim. Bobinin dış kısmında üzerinde bir yerde sürtme izi vardı ve emayesi zarar görmüş gibiydi, yalıtım amaçlı olarak bu kısma hafifce tırnak cilasını dokundurdum ve kurumasını bekledim.

Dikkatimi çeken diğer bir nokta ise çıkan silindirin üzerinde belli yerlerde delikler var idi. Vardır adamların bir bildiği, belki hareket ederken hava sıkışması olmasın diye yapmışlardır vb düşünerek yeni silindir ile üst üste getirip ezmeden bükmeden hassas davranarak aynı noktalara matkapla delikler açtım.

Bu arada bobinden koniye doğru giden çıkış tellerden biri koptu. Öyle olunca diğerini de ben kopardım. Zaten bobini tam ayırmak gerekiyordu ve sonunda istemeden olsada gerçekleşti. Hunideki telleri ve ipek iletkenle birleşim noktalarını da sıcak hava tabancasıyla ısıtarak çıkardım ve yollarını temizledim.
önce kağıt bant ile bobin uç tellerini uzak tutarak ir tur sardım ardından ikinci turu bobin uç tellerinide içine alacak şekilde sardım. Silindire tam yuvarlak şeklini vermek için bir boruya kağıt bant dolayarak tamda bu silindirin boşluksuz ve biraz zorlayarak üzerine geçebileceği bir kasnak oluşturdum. Üzerine geçirip sıcak hava tabancasıyla iyice şekil alsın diye yanmayacak kadar ısıttım.

Sonra soğuyunca yavaşça çıkarıp mıknatıs yuvasına yerleştirdim. İki kat kağıttan bir silindir yapıp hem gerekli iç boşlukları ayarlaması hemde bobini sabitlemesi için iç mıknats göbeği ile bobin silindiri arasına yerleştirdim. Ve sıkı bir şekilde oturdu. Bobinler de bir yere sürtmüyordu ve bu şekilde sabitlemeye karar kıldım.

Önce alt körlüğü, önceki silindirin üzerindeki yapıştığı yerin ölçülerine göre yeni silindirin üstüne üstten bol bally ile sabitledim. Yapıltırıcıyı alt tarafa bobine doğru kaçırmamak gerekli. Kuruyunca üst koniye önce bobin uclarını yerleştirdim ve ardından önceki silindirdeki yapışma hizası ölçüsüne göre silindire bol bally sürerek üzerine oturttum. Bally bu aşamada akışkan olduğundan hoparlörü ters çevirdim ve koni ile silindir kısmında donmasını sağladım. Donunca bu sefer bir de toz kapağı tarafındaki koni ile silindir birleşim yerine daire boyunca kürdanla japon döktüm ve donmasını bekledim. Bu kısım esnememeli ve taş gibi tutmalı ki bally alttan iyi yapıştırsada esnek olduğunu hatırladım. Zaten sökerken üstünden de bu kısımdan sert bir yapıştırıcı çıkmıştı. Bobin uç telleri ile ipek teli koni üzerindeki kanalında ufakça lehimledim ve üstünü bally ile ince sıvadım. İpek iletkeni arka taraftan soket ile tekrar lehimledim.

Son olarak da plastik kasnak üzerindeki üst körüğün kenarlarının denk geleceği, yapışması gereken kısımlara bir tornavida ucuyla bally sürdüm. Tam daire şeklide bally sürdükten sonra körüğün kenarlarını hiç esnetmeden yapıştırdım. Akabinde hemen sıcak hava tabancasıyla ısıttım ki bir yerlerde yanlış yapışma olmulşa yumuşayarak doğal yerini bulsun diye düşündüm. Kurumasını bekledim.

Son olarakda bobin silindirini ortalayan ve sabit tutan ara kağıdı çıkardım. Elimle kontrol ettim ve hiçbir sürtünme olmadan hareket ettiğini gördüm. Üstten her yönden iki elle denegelice bastırdım, alttandan iki elle her yönden dengeli ittim ve sorun olmadığını gördüm.

Arabaya denemek için götürdüm denedim. Bu sedee sonuç gayet güzeldi. Mutlu bir şekilde eve çıkıp toz kapağınıda yapıştırdım. Ertesi gün sanayiye gidip hoparlörü perçinle yerine sabitledim ve kapı döşemesini tekrar taktım. Kaç gündür araçta son ses müzik dinliyorum ve sorun yok. Çok mutlu oldum.

Aşağıda resimleri veriyorum. Telefondan yazıyorum eğer eksik ve hata olursa bu metni düzeltebilirim.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi exelsior -- 7 Ekim 2019; 15:54:14 >
< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Benzer içerikler